Przejdź do treści

Ceny transferowe w czasach kryzysu

Wyzwania związane z rynkowością cen w obliczu pandemii.

Rok inny niż wszystkie

Z początkiem 2020 roku niewielu z nas mogło przypuszczać, że wirus, który sparaliżował chińskie Wuhan w błyskawicznym tempie rozpowszechni się na całym świecie, siejąc spustoszenie nie tylko w milionach organizmów ludzkich, lecz także w wielu sektorach światowej gospodarki. Takie zjawiska jak przymusowe kwarantanny, zamykanie zakładów pracy, a wskutek tego wyhamowanie produkcji, czy też ograniczenie globalnej wymiany handlowej doprowadziły do nagłego i dotkliwego osłabienia kondycji finansowej wielu przedsiębiorstw międzynarodowych.

Również polscy podatnicy stanęli oko w oko z widmem bankructwa. Czasy kryzysu wymagały od nich nagłych decyzji, które nie zawsze można było pogodzić z zasadą ceny rynkowej (ang. arm’s length principle). W konfrontacji z „czarnym łabędziem” przedsiębiorca rzadko kiedy w pierwszym rzędzie sięga po Wytyczne OECD. Po podjęciu działań ratunkowych, skorzystaniu z programów rządowych, czy też alokacji kosztów grupowych, zaczęto zastanawiać się, czy pewne decyzje można obronić w kontekście regulacji dotyczących cen transferowych.

Dla podatników, ale także organów podatkowych, istotne stało się wypracowanie wspólnego rozumienia tego, czym jest „rynkowość” w czasach pandemii.

Aktualnie polskie środowisko praktyków działających w obszarze cen transferowych pracuje nad rekomendacjami, które mogą okazać się pomoce w tym zakresie. Mowa tutaj o grupie roboczej do spraw skutków pandemii COVID-19, która uformowała się w listopadzie 2020 roku podczas X edycji Forum Cen Transferowych. W pracach grupy aktywnie uczestniczą także członkowie naszego Stowarzyszenia.

Wytyczne OECD

Tymczasem 18 grudnia 2020 roku OECD opublikowało nowe wytyczne dotyczące wpływu COVID-19 na ceny transferowe: Guidance on the transfer pricing implications of the COVID-19 pandemic (dalej jako „Wytyczne TPC-19”).

Adresatami Wytycznych TPC-19 są zarówno przedsiębiorstwa międzynarodowe, jak i administracje podatkowe. Dokument ten zawiera nie tylko wskazówki dotyczące oceny rynkowości transakcji kontrolowanych, które realizowane były w okresie pandemii, ale także porusza inne zagadnienia stricte kierowane do organów podatkowych. Przykładowo znaczna część Wytycznych TPC-19 została poświęcona procedowaniu wniosków o wydanie uprzednich porozumień cenowych (APA). Zalecenia zawarte w dokumencie są efektem uzgodnień przedstawicieli 137 państw – członków inicjatywy Inclusive Framework on BEPS.

Treść Wytycznych TPC-19 zasadniczo odnosi się do czterech obszarów tematycznych:

1. Analizy porównawcze

W rozdziale tym rozważania skupiają się wokół następujących pytań:

  • Czy pandemia powoduje konieczność aktualizacji analiz porównawczych?
  • Jeżeli tak, to na jakich danych należy pracować przy ich sporządzaniu?
  • Jakie korekty porównywalności powinny zostać dokonane, aby analiza potwierdzała rynkowość transakcji realizowanej w czasach kryzysu?
  • Czy w analizach można korzystać z danych podmiotów, które wykazują stratę?

2. Alokacja strat i kosztów wynikłych na skutek pandemii

Analizie poddane zostały następujące zagadnienia:

  • Czy podmioty powiązane, które ponoszą ograniczone ryzyko w ramach umów wewnątrzgrupowych mogą wykazywać stratę?
  • Czy uzasadniona jest zmiana umów wewnątrzgrupowych ze względu na COVID-19?
  • Jak należy alokować koszty operacyjne oraz koszty nadzwyczajne powstałe wskutek pandemii na pomioty powiązane, by nie doszło do naruszenia zasady ceny rynkowej?
  • Jak siła wyższa może wpłynąć na alokację straty?

3. Wsparcie rządowe

W tej części Wytycznych TPC-19 przedyskutowano między innymi jak należy potraktować wsparcie oferowane podatnikom w ramach rządowych pakietów stymulacyjnych oraz jak należy ocenić wpływ takiego wsparcia na realizację zasady ceny rynkowej.

4. Uprzednie porozumienia cenowe

Ta część Wytycznych TPC-19 zasługuje na szczególną uwagę organów prowadzących postępowania w sprawie APA, a także podatników ubiegających się o decyzję w tym zakresie oraz zdających sprawozdanie z realizacji decyzji w czasie pandemii. Rozważania skupiają się wokół następujących pytań:

  • Jaki wpływ na obowiązujące uprzednie porozumienia cenowe ma aktualna pandemia?
  • Jakie podejście należy zastosować przy weryfikacji transakcji objętych decyzją w sprawie APA? Czy zmiana warunków ekonomicznych stanowi naruszenie założeń krytycznych?
  • Jaki wpływ ma COVID-19 na negocjacje prowadzone w aktualnie trwających postępowaniach?

Zasadniczo Wytyczne TPC-19 zachęcają nas do elastycznego podejścia przy analizie wpływu pandemii na realizację transakcji wewnątrzgrupowych. Mimo wszystko miejmy na uwadze, że opracowanie to nie stanowi źródła prawa powszechnie obowiązującego, dlatego jego praktyczne zastosowanie pozostaje w gestii poszczególnych administracji podatkowych.

W kolejnych wpisach przedstawimy podsumowania powyższych rozdziałów, starając się przy tym znaleźć w nich wskazówki, które mogą okazać się przydatne dla polskiego podatnika.


© Michał Czech

członek Stowarzyszenia Centrum Cen Transferowych, ekspert w zespole cen transferowych w Grupie Kapitałowej PGE

Materiał chroniony prawem autorskim. Materiał może być rozpowszechniany pod warunkiem podania źródła (adresu strony internetowej) oraz nazwiska autora. Autor ani Wydawca nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za wykorzystanie materiału.