Wsparcie antykryzysowe a ceny transferowe cz. 1 – analiza wpływu pomocy rządowej na transakcję kontrolowaną

Dotacje, subwencje, pożyczki preferencyjne oraz ulgi w spłacie danin publicznych – to tylko niektóre z form wsparcia, na jakie mogli liczyć przedsiębiorcy w okresie pandemii. Wiele z państw członkowskich OECD wdrożyło na szeroką skalę wielomilionowe programy pomocowe, których celem była ochrona przedsiębiorstw przed widmem bankructwa. Podobnie w naszym kraju tysiące podatników skorzystało ze wsparcia oferowanego w ramach tzw. „Tarcz Antykryzysowych”.  Inicjatywy tego typu były na tyle powszechne, że nie mogły umknąć uwadze członkom Inclusive Framework on BEPS, odpowiedzialnym za przygotowanie nowych wytycznych Guidance on the transfer pricing implications of the COVID-19 pandemic (dalej jako „Wytyczne TPC-19”).

Pomoc pomocy nierówna

Jak czytamy w Wytycznych TPC-19, programy pomocowe  mogą  wywierać wpływ na ceny transferowe niezależnie od tego, czy ich beneficjentem jest podmiot powiązany, czy niezależny uczestnik rynku. W drugim przypadku mowa o oddziaływaniu w sposób pośredni  – udzielenie wsparcia podmiotom niepowiązanym działającym w naszej branży, nie pozostaje bez znaczenia dla jakości danych porównawczych, którymi posługujemy się przy sporządzaniu analizy cen transferowych (pkt 64 Wytycznych TPC-19).

Chcąc ocenić ekonomiczną istotność rządowego wsparcia, przede wszystkim musimy poznać jego specyfikę (pkt 65 Wytycznych TPC-19). Wytyczne TPC-19 zwracają między innymi uwagę na trzy instrumenty, które mogą wyraźnie oddziaływać na współpracę między podmiotami powiązanymi oraz ogólnie na rynek. Są to:

• subwencje płac udzielane w celu utrzymania miejsc pracy;
• gwarancje rządowe zabezpieczające spłatę zobowiązania;
• krótkoterminowe instrumenty wsparcia zwiększające zdolność podmiotu do regulowania bieżących zobowiązań.

Jednakże zidentyfikowanie mierzalnego wpływu na transakcję kontrolowaną w odniesieniu do niektórych decyzji rządowych może okazać się problematyczne (pkt 68 Wytycznych TPC-19). Przykładowo, ograniczenie ruchu pasażerskiego i  transportu w celach prywatnych mogło przyczynić się do usprawnienia transportu cargo, co w konsekwencji pozwoliło skrócić czas oczekiwania niektórych dostaw. Tak samo uruchomienie całodobowej infolinii o koronawirusie oraz przeprowadzenie innych działań informacyjnych mogło spowodować zmniejszenie zakażeń w miejscu pracy, jednakże trudno oszacować wpływ takiej pomocy na działalność podatnika.

Niemniej jednaj, jeżeli jesteśmy zgodni co do tego, że fakt skorzystania przez nasze przedsiębiorstwo z danej formy wsparcia ma wpływ na realizację transakcji kontrolowanej, to powinniśmy zamieścić stosowną informację na ten temat w dokumentacji cen transferowych (pkt 39 Wytycznych TPC-19).

 

Analiza wsparcia rządowego na rynek krajowy

W dalszej części omawianej publikacji czytamy, że przy ocenie wpływu pomocy rządowej na transakcję kontrolowaną warto odwoływać się do fragmentów Wytycznych OECD z 2017 roku, poświęconych interwencjom rządowym (punkty 1.132 – 1.36 oraz 1.444 – 1.151 Wytycznych OECD 2017).

Oznacza to, że strony transakcji kontrolowanej powinny rozważyć, w jakim stopniu dane wsparcie wpływa na rynek krajowy. Wytyczne TPC-19 zwracają uwagę na następujące kwestie:

• czy otrzymanie pomocy rządowej zapewnia jej beneficjentowi przewagę rynkową;
• czy pomoc rządowa doprowadziła do wzrostu przychodów lub spadku kosztów beneficjenta pomocy;
• przez jaki okres oferowane jest dane wsparcie;
• czy niezależni kontrahenci również korzystają na tym, że dany podmiot otrzymał wsparcie – jeżeli tak to w jaki sposób i w jakim stopniu;
• czy niezależni uczestnicy rynku dokonaliby w podobnych okolicznościach takiego podziału korzyści wynikających z przyznanego wsparcia, jak ma to miejsce w przypadku beneficjenta pomocy (pkt 71 Wytycznych TPC-19).

Powyższa analiza może nie tylko okazać się pomocna przy ocenie wpływu wsparcia antykryzysowego na cenę w transakcji kontrolowanej, ale również przy ocenie jego wpływu na dane porównawcze, w tym na transakcje niekontrolowane realizowane na rynku (pkt 72 Wytycznych TPC-19).

Analiza wsparcia rządowego na cenę transferową

Sam fakt otrzymania pomocy rządowej nie powoduje jej automatycznego wpływu na cenę transferową. Do takiego wniosku mogą skłonić nas przede wszystkim wyniki analizy porównawczej. Jeżeli zidentyfikujemy, że wsparcie rządowe stanowi czynnik ekonomicznie istotny – przykładowo jego wartość znacznie zmodyfikowała rentowność na transakcji – to z pewnością należy oszacować wpływ takiego wsparcia na cenę transferową (pkt 73 Wytycznych TPC-19).

Analiza tego typu powinna uwzględniać trzy poniższe aspekty  (pkt 74 Wytycznych TPC-19 w związku z pkt 1.34 Wytycznych OECD 2017):

• Dostępność, cel, czas trwania udzielanego wsparcia oraz specyficzne warunki związane z danym rodzajem pomocy (pkt 75 Wytycznych TPC-19):
• Brak możliwości zmiany ceny w transakcjach z podmiotami niepowiązanymi po otrzymaniu wsparcia;
• Brak pewności co do ostatecznej kwoty wsparcia – np. podmiot uzyskuje pożyczkę preferencyjną, która zostaje umorzona w 75% przy spełnieniu warunków dotyczących zatrudnienia;
• Ograniczona dostępność: np. pomoc skierowana do podmiotów, które odnotowały znaczący spadek przychodów lub udzielono ją w celu utrzymania odpowiedniego poziomu rentowności.
• Wpływ wsparcia na poziom ekonomicznie istotnego ryzyka ponoszonego przez strony transakcji – czy wsparcie zniwelowało ryzyko rynkowe w transakcji kontrolowane, np. ryzyko zatorów płatniczych (pkt 77 Wytycznych TPC-19).
• Charakterystyka sektora gospodarki, w obrębie którego dokonywana jest transakcja kontrolowana (pkt 76 Wytycznych TPC-19):
• poziom konkurencyjności;
• elastyczność popytu;
• dostępność wsparcia dla podmiotów konkurencyjnych, zarówno takiego, o którym informacja jest powszechnie dostępna lub nie;
• czy warunki rynkowe skłaniają do zmiany ceny również w transakcjach z podmiotami niepowiązanymi.

Wytyczne TPC-19 zwracają szczególną uwagę na to, że w odniesieniu do metod jednostronnych (metoda marży transakcyjnej netto, metoda ceny odprzedaży, metoda koszt plus)  należy unikać pewnego rodzaju automatyzmu. Takie zabiegi jak:

• wyłączenie z bazy kosztowej kosztów, które zostały sfinansowane z bezzwrotnego dofinansowania;
• uznanie pomocy rządowej za przychód uwzględniany w bazie przychodowej;
• uznanie pomocy rządowej za dochód nadzwyczajny uwzględniany w algorytmie kalkulacji ceny;

w pewnych okolicznościach mogą prowadzić do tego, że ceny skalkulowane w taki sposób nie będą odzwierciedlały warunków rynkowych (pkt 78 Wytycznych TPC-19). Dlatego Wytyczne TPC-19 konsekwentnie kładą nacisk na odnoszenie się przy naszych działaniach do praktyk stosowanych na rynku w dobie pandemii przez podmioty niepowiązane.