21 lutego 2022 roku na stronie Ministerstwa Finansów ukazała się odpowiedź na interpelację nr 29105 z 15 grudnia 2021 r. w sprawie dokumentacji transakcji pożyczki. Minister Finansów udzielił odpowiedzi na dwa następujące pytania:
- Czy w przypadku uwzględnienia w sporządzanej za rok podatkowy dokumentacji cen transferowych ta sama umowa pożyczki powinna być również wykazana w dokumentacji sporządzanej w każdym kolejnym roku podatkowym aż do czasu jej spłaty, także wtedy gdyby umowa nie ulegała zmianie przez cały okres spłaty?
- Czy badając przekroczenie progów kwotowych wymienionych w art. 11k ustawy o CIT należy uwzględniać wartości kwot pozostałych do spłaty dotyczących pożyczek zawartych w latach poprzednich, które były wykazane w dokumentacji cen transferowych sporządzanej za te lata?
Minister Finansów: Wartość kapitału to najwyższa wartość pozostająca do spłaty w roku podatkowym
Minister Finansów przypomniał, że wartość progu dokumentacyjnego dla transakcji pożyczki wynosi 10 000 000 PLN (art. 11k ust. 2 pkt 2 ustawy o CIT) oraz, że w celu określenia obowiązku dokumentacyjnego należy ustalić wartość kapitału pożyczki. Czy jednak wszyscy jesteśmy zgodni co do tego, jak należy taką wartość określić?
Zgodnie z art. 11l ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT, w przypadku pożyczki, kredytu lub depozytu za wartość transakcji uznaje się wartość kapitału. Z kolei na podstawie art. 11l ust. 2 pkt 2 ustawy o CIT wiemy, że wartość kapitału określa się na podstawie umów lub innych dokumentów. Dlatego na rynku utrwaliła się praktyka, zgodnie z którą jako wartość transakcji dla umów pożyczki przyjmuje się wartość udzielonego/otrzymanego kapitału. Takie podejście nie powinno wzbudzać kontrowersji, ponieważ jeżeli na podstawie umowy udaje nam się zidentyfikować takie dane, to nie ma potrzeby, abyśmy szukali ich gdzie indziej.
Niemniej jednak w ocenie Ministra Finansów, pojęcie „wartość kapitału” należy rozumieć w taki sposób, że jest to „najwyższa wartość udostępnionego kapitału, pozostającego do spłaty w danym roku podatkowym”. Stanowisko to, chociaż wcale nienowe, ponieważ zostało już zaprezentowane w publikacji TPR – pytania i odpowiedzi (edycja druga) z 22 października 2021 roku, to jednak nadal nie wydaje się oczywiste.
Możemy mieć wątpliwość, czy dokonując wykładni literalnej art. 11l ust. 2 pkt 2 ustawy o CIT faktycznie dojdziemy do wniosku, że jeżeli w umowie pożyczki mamy wskazaną wartość kapitału początkowego, to jednak powinniśmy ją pominąć i „na podstawie innych dokumentów” ustalić „wartość udostępnionego kapitału, pozostającego do spłaty w danym roku podatkowym”, by przyjąć ją jako tę, która decyduje o powstaniu obowiązku dokumentacyjnego.
Chociaż takiego podejścia oczekuje od nas Minister Finansów, to nie wiemy jak w omawianej sytuacji zachowałyby się organy podatkowe. Zarówno odpowiedź na interpelację poselską, jak i broszury informacyjne Ministerstwa Finansów nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego (art. 87 Konstytucji RP). Dlatego ryzyko zakwestionowania przez organ podatkowy takiego sposobu działania wcale nie jest mrzonką, skoro literalne brzmienie przepisu ustawy nigdzie nie wskazuje, że wartość kapitału faktycznie pozostałego do spłaty jest decydująca przy identyfikacji obowiązku dokumentacyjnego.
Jednak Minister Finansów konsekwentnie prezentuje swój pogląd, dlatego w odpowiedzi na interpelację przeczytamy, że:
Wartość kapitału za dany rok podatkowy jest ustalana w oparciu o najwyższą wartość udostępnionego kapitału, pozostającego do spłaty w roku podatkowym, za który sporządzana jest dokumentacja. Co do zasady, jest ona ustalana na podstawie właściwych zapisów umownych. Jednak gdy spłaty pożyczki wynikają z innych dokumentów, jak np. harmonogram spłat, noty księgowe czy salda kont, to wartość kapitału jest ustalana na podstawie tych innych dokumentów. Otrzymane lub przekazane płatności mogą być podstawą do określenia wartości transakcji, w przypadku gdy nie jest możliwe określenie tej wartości na podstawie umów lub innych dokumentów, np. w przypadku gdy brak jest ww. dokumentów lub gdy spłaty kapitału pożyczki są realizowane w sposób odbiegający od przewidzianego w harmonogramie spłat.
Następstwem powyższego stanowiska jest odpowiedź na drugie pytanie. Jeżeli nasza transakcja kontrolowana obejmuje kilka pożyczek, to dla każdej z nich należy ustalić najwyższą wartość udostępnionego kapitału w danym roku podatkowym. Jeżeli suma tych wartości przekracza 10 000 000 PLN, to wówczas – w przypadku braku włączeń z art. 11n ustawy o CIT – będziemy zobowiązani do sporządzenia dokumentacji cen transferowych.
Odpowiedź Ministra Finansów na interpelację poselską nr 29105 w sprawie określenia obowiązku sporządzenia dokumentacji cen transferowych, o której mowa w art. 11k ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych oraz w art. 23w ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, w odniesieniu do transakcji finansowych obejmujących pożyczki. https://www.podatki.gov.pl/media/7820/odpowied%C5%BA-na-interpelacje-29105-15-02-2022.pdf
© Michał Czech
członek Stowarzyszenia Centrum Cen Transferowych, ekspert w zespole cen transferowych w Grupie Kapitałowej PGE
Materiał chroniony prawem autorskim. Materiał może być rozpowszechniany pod warunkiem podania źródła (adresu strony internetowej) oraz nazwiska autora. Autor ani Wydawca nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za wykorzystanie materiału.
