Choć raje podatkowe przyciągają zagraniczny kapitał, to spotykają się z coraz silniejszą krytyką ze strony międzynarodowej opinii publicznej. Unia Europejska i OECD zaciskają pętlę regulacyjną wokół państw i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową. Polska, jako członek obu tych organizacji, również posiada własne regulacje, które utrudniają prowadzenie wymiany handlowej z rajami.
Zmiany w wykazie rajów podatkowych
W ślad za rekomendacjami OECD, polski ustawodawca prowadzi listę krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową – zarówno w podatku CIT, jak i PIT. Lista ta jest publikowana w drodze rozporządzenia i podlega okresowej aktualizacji.
Ostatnie Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2024 roku w sprawie wykazu krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (Dz.U. 2024 poz. 1928; dalej: Rozporządzenie o rajach podatkowych) spowodowało wykreślenie z tej listy Księstwa Andory. Jednocześnie w wykazie pozostało 25 innych jurysdykcji.
Wydaje się, że zmiana ta nie będzie miała istotnego wpływu na polski handel zagraniczny. Pośród terytoriów uznawanych za raje podatkowe to Hongkong jest największym partnerem handlowym Polski. Dzięki swojemu atrakcyjnemu otoczeniu regulacyjnemu, Hongkong stał się popularnym miejscem rejestracji działalności szczególnie dla chińskich przedsiębiorców. Sytuacja ta może stwarzać nieoczekiwane komplikacje, bowiem polski podatnik, który negocjuje z chińskim kontrahentem, może nieświadomie zawrzeć umowę lub otrzymać fakturę od podmiotu zarejestrowanego w tym właśnie specjalnym regionie administracyjnym. Niesie to za sobą istotne konsekwencje na gruncie przepisów o cenach transferowych.
Obowiązki TP
Polskie przepisy o cenach transferowych nakładają na podatników szczególne obowiązki w przypadku transakcji realizowanych z podmiotami z terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową. Transakcje o wartości przekraczającej:
- 2 500 000 PLN – w przypadku transakcji finansowych lub
- 500 000 PLN – w przypadku pozostałych transakcji,
muszą zostać ujęte w dokumentacji cen transferowych (art. 11k ust. 2a Ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U.2023.2805 t.j.; dalej: Ustawy o CIT). Obowiązki te dotyczą zarówno transakcji z podmiotami powiązanymi, jak i niepowiązanymi. Oprócz standardowych elementów określonych w art. 11q ust. 1 Ustawy o CIT, opis takiej transakcji powinien zawierać uzasadnienie gospodarcze, w szczególności opis spodziewanych korzyści ekonomicznych, w tym podatkowych.
Czy Rosja jest rajem podatkowym?
Federacja Rosyjska nie została wymieniona w Rozporządzeniu o rajach podatkowych. Oznacza to, że transakcje z rosyjskimi podmiotami nie podlegają zaostrzonym obowiązkom dokumentacyjnym na gruncie przepisów o cenach transferowych. Jednak Rosja figuruje na unijnej liście jurysdykcji niechętnych do współpracy podatkowej. Listę tę, w formie obwieszczenia, ogłasza Minister Finansów każdorazowo po jej aktualizacji przez Radę Unii Europejskiej.
Wpisanie Rosji na unijną listę rajów podatkowych wiąże się jednak z dodatkowymi obowiązkami dla przedsiębiorców. Obecnie każda zagraniczna jednostka mająca siedzibę, zarząd, rejestrację lub położenie w Federacji Rosyjskiej automatycznie zyskuje status zagranicznej jednostki kontrolowanej (CFC – ang. Controlled Foreign Company), jeżeli polski podatnik posiada w niej udziały (art. 24a ust. 3 pkt 1 Ustawy o CIT).
Ponadto każda płatność dokonana na rzecz powiązanego podmiotu z Rosji, niezależnie od jej wielkości, jest traktowana jako transgraniczny schemat podatkowy, o ile zostanie zaliczona do kosztów uzyskania przychodu. Wynika to z art. 86a pkt 13 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Ordynacja podatkowa (Dz.U.2023.2383 t.j.), który określa szczególną cechę rozpoznawczą transgranicznego schematu podatkowego. Jest nią właśnie zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów płatności między podmiotami powiązanymi, gdy odbiorca płatności ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju wskazanym między innymi w wykazie jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych z UE, przyjmowanej przez Radę Unii Europejskiej.
© Michał Czech
Członek Stowarzyszenia Centrum Cen Transferowych. Specjalista wiodący ds. cen transferowych i analiz porównawczych w TAURON Obsługa Klienta Sp. z o.o.
Materiał chroniony prawem autorskim. Materiał może być rozpowszechniany pod warunkiem podania źródła (adresu strony internetowej) oraz nazwiska autora. Autor ani Wydawca nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za wykorzystanie materiału.
