Zasada ceny rynkowej a zmiany w prawie energetycznym

Pod koniec ubiegłego roku weszła w życie Ustawa z dnia 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku (Dz.U. 2022 poz. 2243; dalej Ustawa). Omawiany akt prawny określa zasady stosowania maksymalnej ceny energii elektrycznej dla konkretnych grup odbiorców. Nic dziwnego więc, że wzbudza szerokie zainteresowanie specjalistów TP, którzy działają w sektorze energetycznym.

W poprzednim artykule poświęconym zmianom w prawie energetycznym doszliśmy do wniosku, że zapisy ustawowe nie dają nam argumentów za tym, aby wyłączyć sprzedaż energii elektrycznej spod reżimu przepisów o cenach transferowych. W dzisiejszym tekście zastanowimy się, czy cenę określoną zgodnie z zasadami wynikającymi z Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 8 listopada 2022 r. w sprawie sposobu obliczania limitu ceny (Dz.U. 2022 poz. 2284 z późn. zm.; dalej Rozporządzenie), można uznać za rynkową.

Czy podmioty niepowiązane ustaliłyby odmienne warunki?

Na pierwszy rzut oka wydaje się, że nie. Przemawia za tym fakt, że w przypadku sprzedaży energii elektrycznej po cenie wyższej niż wynikająca z Rozporządzenia sprzedawca nie uzyska wymiernych korzyści ekonomicznych.

Z perspektywy ustaw o podatkach dochodowych podwyższenie ceny ponad limit spowoduje zwiększenie przychodów, co jednocześnie zwiększy koszty uzyskania przychodów – odpis na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny (dalej FWRC) kwalifikowany jest jako koszt uzyskania przychodów:

Art.  24  Ustawy

Odpisy na Fundusz przekazane przez podmioty, o których mowa w art. 21, na rachunek Funduszu stanowią dla tych podmiotów koszty uzyskania przychodu w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych albo ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

Oznacza to, że kształtowanie ceny powyżej limitu pozostanie bez wpływu na podstawę opodatkowania sprzedawcy.

Ponadto obowiązek przekazania odpisu na FWRC generuje dodatkowe koszty po stronie sprzedawcy. Mowa tutaj między innymi o koszcie zatrudnienia personelu lub przeszkolenia już zatrudnionych pracowników odpowiedzialnych za kalkulację, wypełnienie deklaracji oraz przekazanie odpisu na FWRC, czy też koszcie przystosowania systemów księgowych i rozliczeniowych (ERP).

Co więcej, podatnik bierze na siebie ryzyko odpowiedzialności karnej za składanie fałszywego oświadczenia (art. 233 § 6 KK) oraz ryzyko nałożenia kary pieniężnej wymierzonej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (art. 31 Ustawy).

Znaczne obniżenie ceny sprzedaży energii elektrycznej również wydaje się mało prawdopodobnym scenariuszem. Sam ustawodawca przewiduje, że omawiane zmiany legislacyjne mogą spowodować nierentowność przedsiębiorstw energetycznych. Decyduje o tym:

• wprowadzenie systemu rekompensat, które mają pokryć uzasadnione koszty spółek obrotu i spółek dystrybucyjnych oraz
• wprowadzenie do algorytmów kalkulacji limitu ceny dla wytwórców dodatku inwestycyjnego i na pokrycie kosztów stałych w wysokości 50 zł/MWh.

Co do zasady podmiot niepowiązany dążyłby do maksymalizacji zysków, dlatego trudno przypuszczać, że decydowałby się na takie obniżenie ceny, które spowodowałoby u niego stratę lub ją pogłębiło.

Powyższe decyduje o tym, że niezależny i racjonalnie działający uczestnik obrotu gospodarczego w porównywalnych okolicznościach najprawdopodobniej tak kształtowałby cenę, aby osiągnąć zysk i jednocześnie ograniczyć ryzyka związane z odpowiedzialnością karną i karami administracyjnymi.

Można więc przypuszczać, że przyjęcie w transakcjach kontrolowanych ceny sprzedaży energii elektrycznej obliczonej na podstawie algorytmów wskazanych w Ustawie o i Rozporządzeniu w sprawie limitów ceny jest działaniem zgodnym z zasadą arm’s length (art. 11c ust. 1 Ustawy o CIT).

Pozostałe artykuły z cyklu:

Ceny ustawowe a jednak transferowe – kilka słów o zmianach w prawie energetycznym